İnsanlar neden partnerini aldatır? Bu sorunun yanıtı yüzyıllardır tartışılıyor. Psikoloji, sosyoloji ve biyoloji alanlarındaki araştırmalar, aldatma eğiliminin yalnızca “kişisel seçim” olmadığını, beyin yapısı, hormonlar ve geçmiş deneyimlerle de ilişkili olduğunu ortaya koyuyor.
HORMONLARIN ROLÜ
Bilimsel çalışmalar, dopamin, oksitosin ve vazopressin hormonlarının sadakat üzerinde belirleyici etkileri olduğunu gösteriyor.
Dopamin, beynin ödül sistemini harekete geçiriyor. Risk alma eğilimini artırdığı için yeni bir ilişkiye yönelme ihtimalini yükseltebiliyor.
Oksitosin, “bağlılık hormonu” olarak biliniyor. Sarılma, öpüşme ve cinsel yakınlık sırasında salgılanarak partnerler arasındaki bağı güçlendiriyor.
Vazopressin ise uzun vadeli bağlılıkla ilişkilendiriliyor. Hayvan deneylerinde, bu hormonun yüksek olduğu bireylerin tek eşliliğe daha yatkın olduğu gözlemlendi.
GENETİK VE GEÇMİŞ DENEYİMLER
Bazı gen varyasyonları, özellikle dopamin reseptörleriyle bağlantılı olanlar, aldatma eğilimini artırabiliyor. 2010 yılında Justin R. Garcia ve çalışma arkadaşlarının gerçekleştirdiği araştırma DRD4 genindeki belirli varyasyonların risk alma ve sadakatsizlik ihtimalini yükselttiğini ortaya koydu.
Bununla birlikte geçmiş deneyimler de kritik. Çocuklukta ebeveyn ilişkilerine tanık olmak, travmalar veya güven sorunları, bireyin kendi romantik ilişkilerinde aldatma ihtimalini etkileyebiliyor.
BEYİN TEPKİLERİ
Nörobilim araştırmaları, aşkın beyinde bağımlılıkla benzer bölgeleri harekete geçirdiğini gösteriyor. Özellikle ödül ve haz merkezleri, “yeni bir partner” ile karşılaşıldığında yoğun şekilde uyarılıyor. Bu durum, bazı kişilerde mevcut bağın dışına yönelmeyi tetikleyebiliyor.
TOPLUMSAL ETKENLER
Biyolojik faktörlerin yanı sıra, toplumsal yapı ve kültürel normlar da sadakat algısını belirliyor. Bazı toplumlarda aldatma daha “görmezden gelinebilir” bir davranışken, bazılarında ağır toplumsal yaptırımlar uygulanıyor. Ekonomik bağımsızlık, sosyal medya kullanımı ve bireysel özgürlük anlayışı da aldatma oranlarını doğrudan etkileyen faktörler arasında.