Her yıl takvimler 13 Eylül’ü gösterdiğinde, “13 Eylül ne günü?” ve “13 Eylül dünya ne günü?” soruları sıkça araştırılıyor. Bu tarihin hem dünya çapında hem de Türkiye’de farklı anlamları bulunuyor. Tarihi olaylar, özel günler, sağlık farkındalık etkinlikleri ve kültürel kutlamalarla 13 Eylül oldukça yoğun bir gündür. İşte detaylar…
13 Eylül Takvim Bilgisi
Miladi takvime göre 13 Eylül yılın 256. günüdür ve yıl sonuna 109 gün kalır. Hicri takvimde 21 Rabiülevvel 1447’ye denk gelir. Bu tarih astrolojide Başak burcu ile örtüşür.
13 Eylül Dünya Ne Günü?
13 Eylül, dünyanın pek çok ülkesinde çeşitli uluslararası günlerle anılır. Özellikle ABD’de kutlanan günlerden küresel sağlık farkındalığına kadar birçok etkinlik bu tarihe denk gelir.
13 Eylül’de kutlanan uluslararası günlerden bazıları şunlardır:
Uluslararası Çikolata Günü (International Chocolate Day): Çikolatanın tarihine ve kültürel önemine dikkat çekilen, tatlı severlerin bayramı.
Dünya Sepsis Günü (World Sepsis Day): 2012’den beri kutlanan bu gün, sepsis hastalığının erken teşhisine yönelik farkındalık oluşturmayı amaçlar.
Uluslararası Pozitif Düşünme Günü (Positive Thinking Day): İnsanları olumsuz düşüncelerden uzaklaştırmayı, motivasyonu artırmayı teşvik eder.
Dünya Yazılımcılar Günü (Day of the Programmer): Yılın 256. gününde yazılımcıların teknolojiye katkıları kutlanır.
Kel Olmak Güzeldir Günü (Bald is Beautiful Day): Saçsızlığın bir eksiklik değil, güzellik olduğu vurgulanır.
Çocuklar Mutfağı Ele Geçiriyor Günü (Kids Take Over the Kitchen Day): Çocukların mutfakta özgürleştiği, eğlenceli bir gün.
Ulusal Çölyak Farkındalık Günü (National Celiac Awareness Day): Gluten hassasiyeti ve çölyak hastalığına dikkat çekilir.
Ulusal Batıl İnançlara Meydan Okuma Günü (National Defy Superstition Day): Batıl inançlara karşı akılcı düşüncenin savunulduğu özel gün.
Dünya İlk Yardım Günü (World First Aid Day): İlk yardım bilincini artırmak için çeşitli eğitimler ve etkinlikler düzenlenir.
Kısacası 13 Eylül dünya ne günü? sorusunun yanıtı, hem eğlenceli hem de toplumsal farkındalık yaratan birçok etkinliğe işaret eder.
13 Eylül Türkiye’de Ne Günü?
Türkiye’de 13 Eylül 1921, Sakarya Meydan Muharebesi’nin zaferle sonuçlandığı gündür. Bu tarihi gün, Türk Kurtuluş Savaşı’nın dönüm noktasıdır. Zaferin ardından, Mustafa Kemal Atatürk’e Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Mareşallik rütbesi ve Gazilik unvanı verilmiştir.
Ayrıca her yıl 13–19 Eylül tarihlerinde “Ahilik Haftası” kutlanır. 13. yüzyıldan bu yana Anadolu’da esnaf ve sanatkârların dayanışmasını temsil eden Ahilik kültürü, günümüzde de toplumsal birlik ve kardeşliğin simgesi olarak yaşatılmaktadır.
13 Eylül’de Meydana Gelen Önemli Olaylar
MÖ 490 – Maraton Savaşı: Persler ile Yunan şehir devletleri arasında yapılan bu savaşta, Yunanların zaferi tarihin seyrini değiştirdi. Özellikle “Maraton koşusu” efsanesi de bu savaştan sonra doğmuştur. 13 Eylül tarihi, dünya tarihine geçen en önemli askeri zaferlerden birine tanıklık etmiştir.
1521 – Aztek Başkentinin Düşüşü: Hernán Cortés komutasındaki İspanyollar, Aztek İmparatorluğu’nun başkenti Tenochtitlan’ı işgal etti. Bu olay, Amerika kıtasında büyük bir kültürel yıkıma ve sömürge döneminin başlamasına yol açtı.
1647 – Evangelista Torricelli’nin Barometreyi İcat Etmesi: Ünlü İtalyan bilim insanı Torricelli, hava basıncını ölçmeye yarayan barometreyi geliştirdi. Bu icat, meteoroloji biliminin doğuşunda kritik bir adım oldu.
1788 – Danimarka’nın İsveç’i İşgali: İskandinavya’da güç dengelerini sarsan bu olay, bölgedeki siyasi tarih açısından önemli bir dönüm noktasıydı.
1921 – Sakarya Meydan Muharebesi’nin Zaferle Sonuçlanması: Türk Kurtuluş Savaşı’nın kaderini belirleyen bu muharebe, 13 Eylül 1921’de zaferle sonuçlandı. Bu tarihten sonra Mustafa Kemal Atatürk’e “Mareşal” ve “Gazi” unvanları verildi.
1922 – Soma’nın Kurtuluşu: Manisa’nın Soma ilçesi Yunan işgalinden kurtarıldı. Aynı gün İzmir Yangını da başladı ve günlerce süren yangın İzmir’i büyük ölçüde harap etti.
1937 – Dersim Harekâtı’nın Tamamlanması: Türkiye Cumhuriyeti’nin erken döneminde yaşanan önemli askeri harekâtlardan biri olarak tarihe geçti.
1943 – Çan Kay Şek’in Çin Cumhuriyeti’nin İlk Başkanı Olması: Çin’in modernleşme sürecinde kritik bir dönemeçti.
1968 – Arnavutluk’un Varşova Paktı’ndan Ayrılması: Soğuk Savaş yıllarında Doğu Bloku’ndaki dengeleri değiştiren önemli bir siyasi gelişmeydi.
1980 – Türkiye’de 12 Eylül Darbesi Sonrası Süreç: 13 Eylül’de, Kenan Evren devlet başkanlığı görevini üstlendi. Aynı gün Süleyman Demirel, Necmettin Erbakan ve Bülent Ecevit gözaltına alındı.
2002 – Cezayir’de Saldırı: Kuzey Cezayir’de militanlar tarafından gerçekleştirilen saldırıda 11 sivil yaşamını yitirdi.
13 Eylül’de Doğan Ünlü İsimler
1739 – Grigoriy Potyomkin: Rus general ve devlet adamı, özellikle Çariçe II. Katerina dönemindeki etkisiyle tanınır. Rus İmparatorluğu’nun genişlemesinde önemli rol oynamıştır.
1818 – Gustave Aimard: Fransız yazar, özellikle macera romanlarıyla bilinir. Eserleri 19. yüzyıl Fransız edebiyatında önemli bir yere sahiptir.
1819 – Clara Schumann: Ünlü Alman piyanist ve besteci. Romantik dönem müziğinin en önemli kadın sanatçılarından biridir.
1874 – Arnold Schoenberg: Modern müzikte “12 ton tekniğini” geliştiren Avusturyalı besteci. 20. yüzyıl klasik müziğinde devrim yaratmıştır.
1876 – Sherwood Anderson: Amerikalı yazar, özellikle “Winesburg, Ohio” eseriyle tanınır. Modern Amerikan edebiyatının öncülerindendir.
1902 – Roald Dahl: Çocuk edebiyatının dünyaca ünlü ismi. “Charlie’nin Çikolata Fabrikası” gibi klasikleşmiş eserleriyle bilinir. 13 Eylül aynı zamanda onun doğum günüdür, bu yüzden Uluslararası Çikolata Günü onunla da ilişkilendirilir.
1903 – Claudette Colbert: Oscar ödüllü Amerikalı aktris. Hollywood’un altın çağında sayısız filmde rol aldı.
1922 – Yma Sumac: Peru kökenli soprano. Olağanüstü geniş ses aralığıyla tanınmıştır.
1941 – Ahmet Necdet Sezer: Türkiye’nin 10. Cumhurbaşkanı. Aynı zamanda hukukçu kimliğiyle bilinir.
1973 – Fabio Cannavaro: İtalyan futbolcu, 2006 Dünya Kupası şampiyonu ve Ballon d’Or sahibi.
1989 – Thomas Müller: Alman futbolcu, Bayern Münih’in yıldızı ve Dünya Kupası şampiyonu.
13 Eylül’de Hayatını Kaybedenler
81 – Roma İmparatoru Titus: Kudüs’ün fethiyle ve Kolezyum’un açılışıyla bilinen Roma İmparatoru. 13 Eylül 81’de öldü.
1592 – Michel de Montaigne: Fransız deneme yazarı, modern denemenin kurucusu kabul edilir. Düşünceleriyle Avrupa felsefesine yön verdi.
1598 – II. Felipe: İspanya kralı, “Güneş Batmayan İmparatorluk” döneminin en güçlü hükümdarlarından biridir.
1705 – Tökeli İmre: Osmanlı’ya sığınan Macar Kralı. İlginçtir ki ölüm yeri İzmit’tir, bu nedenle 13 Eylül aynı zamanda Kocaeli tarihi için de önemlidir.
1871 – Şinasi: Tanzimat dönemi Türk edebiyatının öncülerinden gazeteci, şair ve yazar. Türk basın tarihinde modern gazeteciliğin kurucusu olarak kabul edilir.
1894 – Emmanuel Chabrier: Fransız besteci, özellikle piyano ve orkestra eserleriyle tanınmıştır.
1946 – Amon Göth: Nazi subayı, II. Dünya Savaşı sırasında Polonya’daki toplama kampının komutanıydı. 1946’da idam edildi.
1967 – Şerif Muhittin Targan: Türk besteci, udi ve çellist. Aynı zamanda ressam kimliğiyle de tanınır.
1991 – Metin Oktay: Türk futbolunun “Taçsız Kralı”. Galatasaray’ın efsanevi golcüsü, 13 Eylül 1991’de hayatını kaybetti.
1996 – Tupac Shakur: Dünyaca ünlü rap sanatçısı. 25 yaşında uğradığı silahlı saldırı sonucu yaşamını yitirdi. Ölümü hâlâ tartışmalı konulardan biridir.