Türkçede günlük konuşmalarda sıkça kullanılan deyimler, dilin zenginliğini ve kültürel derinliğini yansıtır. Bunlardan biri de kulağa ilginç gelen “İğne yutmuş ite (maymuna) dönmek” deyimidir. Halk arasında eskiden daha sık kullanılan bu ifade, günümüzde merak edilen deyimler arasında yer alıyor.
Peki, iğne yutmuş ite (maymuna) dönmek ne demek, TDK’ye göre anlamı nedir, nasıl kullanılır? İşte detaylar…
İğne Yutmuş Maymuna Dönmek Ne Demek?
“İğne yutmuş maymuna dönmek” deyimi, bir kişinin aşırı zayıflaması, bitkin düşmesi veya çok halsiz hale gelmesi anlamında kullanılır. Bu deyim, genellikle hastalığa yakalanan, aşırı stres yaşayan ya da kısa sürede kilo kaybeden kişiler için söylenir.
Kısaca ifade etmek gerekirse, iğne yutmuş maymuna dönmek, “çok zayıflayıp halsiz düşmek” anlamına gelir.
Örneğin:
“Stresten iğne yutmuş maymuna döndü.”
“Dertten kederden iğne yutmuş ite döndü.”
Bu deyim, hem mizahi hem de abartılı bir benzetme içerir. Kişinin ne kadar zayıfladığını veya bitkin düştüğünü vurgulamak için kullanılır.
İğne Yutmuş İte Dönmek Deyiminin TDK Anlamı
Türk Dil Kurumu (TDK)’na göre “iğne yutmuş ite dönmek” deyimi, “çok zayıflamak, bir deri bir kemik kalmak” anlamına gelir.
Bu deyim, eski Türkçe söz varlığında yer almakta olup, günümüzde daha çok argo veya halk arasında mizahi bir anlatım şeklinde kullanılmaktadır.
Benzer anlama gelen diğer bir deyim de “bir iğne bir ipliğe dönmek” ifadesidir. Her iki deyim de zayıflığı ve bitkinliği vurgular:
“Üzüntüden bir iğne bir ipliğe döndü.”“İğne yutmuş ite dönmek neyse, o da aynı.”
Bu benzetmeler, Türk halkının dili nasıl canlı bir biçimde kullandığının güzel örneklerindendir.
İğne Yutmuş Maymun Deyimi Nasıl Kullanılır?
İğne yutmuş maymun deyimi, genellikle bedensel zayıflama, yorgunluk veya yaşanmış sıkıntıların etkisiyle çökmüş bir görünüm tarif edilirken kullanılır.
Bu ifade, doğrudan fiziksel görünümdeki değişimi vurgular. Deyim, hastalık, stres, üzüntü, uykusuzluk gibi nedenlerle zayıflayan kişiler için söylenir.
Örnek Kullanımlar:
-
“O kadar üzüldü ki, iğne yutmuş ite döndü.”
-
“Sınav stresi yüzünden iğne yutmuş maymun gibi oldu.”
-
“Yemeden içmeden kesildi, iğne yutmuş ite dönmüş.”
Bu tür deyimler, Türkçede halk anlatımının mizahi ve abartılı yönünü yansıtır. Günlük konuşmalarda fazla kullanılmasa da, eski deyim sözlüklerinde yer alan anlamlı bir ifadedir.
İğne yutmuş ite (maymuna) dönmek deyimi, Türkçenin renkli anlatım gücünü gösteren bir sözdür.
“Çok zayıflamış, bitkin düşmüş, bir deri bir kemik kalmış” kişileri tanımlamak için kullanılır.
TDK’ye göre bu deyim, aşırı zayıflığı ve halsizliği ifade eder.
Aynı anlama gelen “bir iğne bir ipliğe dönmek” deyimiyle birlikte, Türkçenin esprili ve derin anlatım örneklerinden biridir.
