Kuzey Kutbu’nun buzlu sularında yaşayan Grönland balinaları, bilim dünyasının uzun yaşamın sırrını çözme arayışında yeni bir umut kaynağı oldu. Rochester Üniversitesi liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi, bu dev deniz memelilerinin dokularında yüksek yoğunlukta bulunan ‘CIRBP’ adlı bir proteini inceledi.
DNA onarımını hızlandırıyor
Nature dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, CIRBP proteini insan ve meyve sineği hücrelerine eklendiğinde DNA’daki hasar daha hızlı onarıldı ve hücrelerin yaşam süresi uzadı. Araştırmanın kıdemli yazarı Vera Gorbunova, "Bu çalışma, insan ömrünün ötesinde bir yaşamın biyolojik olarak mümkün olduğunu gösteriyor" dedi.
Sıfıra yakın genetik hasar
Grönland balinaları, 200 yıla kadar yaşayabilmeleriyle biliniyor. Başlangıçta bilim insanları, bu uzun ömrün kansere karşı daha dirençli hücrelerden kaynaklandığını düşünüyordu. Ancak bulgular, bu canlıların genetik hasarı en baştan biriktirmediğini, yani DNA'larının çok daha az yıprandığını ortaya koydu.
Soğukta daha etkili
CIRBP proteininin düşük sıcaklıklarda daha fazla üretildiği de keşfedildi. Bu durum, balinaların Arktik iklimde hayatta kalmak için evrimleştirdiği özgün bir biyolojik mekanizmaya işaret ediyor.
İnsanlara da uygulanabilir mi?
Grönland balinalarının fiziksel büyüklükleri ve bazı popülasyonlarının tehlike altında olması nedeniyle araştırmalar zorlukla yürütülüyor. Ancak bilim insanları, bu proteinin insan biyolojisine adapte edilmesiyle yaşlanma karşıtı tedavilerde devrim niteliğinde gelişmeler yaşanabileceğini düşünüyor.
Gorbunova, “Grönland balinalarında bu proteinin olağanüstü seviyelere çıkması, evrimsel olarak çok özgün bir mekanizma. Şimdi aynı yolu insanlarda da harekete geçirip geçiremeyeceğimizi anlamaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
Bilim kurgu gerçeğe dönüşebilir
Araştırma sonuçları, insan ömrünü uzatmaya yönelik yeni tedavi yaklaşımlarının önünü açabilir. Uzmanlara göre, CIRBP gibi genetik mekanizmaların çözümlenmesi, 200 yıl yaşamayı bir bilim kurgu fantezisinden bilimsel hedefe dönüştürebilir.
