102 yıl önce 28 Ekim günü " Yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz." diyen Mustafa Kemal ,İsmet Paşa ile kanun tasarısını hazırlar.
Türkiye Devleti'nin hükümet şekli cumhuriyettir.
Özetle, "Egemenlik Kayıtsız ve şartsız milletindir."
İlk hükümetin başbakanı İsmet Paşa ve meclis başkanı Fethi Beydir.
Saltanat devrinden, Cumhuriyet devrine geçişe harici ve dahili bir çok güç odakları engel olmaya çalışmışlardır. Büyük Millet Meclisi'nden daha büyük makam olmadığını benimsetmekte kararlı olarak ulusal egemenliğin varlığının sonucu ; saltanat ve hilafet makamları olmaksızın devleti yönetmenin mümkün olduğunu kanıtlamak gerekliydi.
İsmet Paşa ,karşı duruş sergileyenlere : "Cumhuriyet ilanı bir ulusun kutsal ideali ,bir ateşi,bir ülküsü gibi milleti sarar." diyerek açık ve kesin hedefi açıklamıştı.
En büyük eserim dediği Cumhuriyeti gençlere emanet eden Mustafa Kemal, ilk cumhurbaşkanı olarak tarihte yerini aldı.
Evet ,29 Ekim 1923... Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanıdır.
Ulusun iradesi ile yeni bir sürece adım atılan gündür.
Karasaban ile başlayıp ,
3 yıl 3 Ay 22 gün süren
Milli Kurtuluş Savaşı;
Kuvvay-i Milliye ruhu ile anti-emperyalist savaştır. Halk direnişidir. İşgale,zulme isyandır.
Vahdettin'in,hakkındaki idam fermanına rağmen milletin azim ve kararına inanan Mustafa Kemal'in devrimci önderliğindeki adıdır Cumhuriyet...
Mustafa Kemal Paşa, Osmanlı subayıdır...Bir çok cephede savaşmıştır. Osmanlı ordusunda iken Çanakkale'de(1915) Albay/Sina ve Filistin Cephesinde (1917/1918)Yıldırım Orduları Generali'dir. 31 Mart Vakası/(1909)Arnavutluk İsyanı/(1911) Trablusgarp Savaşı (1911) Balkan Savaşı(1912)
1.Dünya Savaşı (1914)/Doğu Kafkas Cephesi(1916-17) Suriye-Filistin Cephesi/(1917-18)...
Tarihi iyi bilmek gerekir. Yukarıdaki tüm savaş cephelerinde Mustafa Kemal, Osmanlı Devleti'nin komutanıdır...
57 yıllık ömründe Mustafa Kemal,11 savaşta görevli,24 madalyalı eşsiz komutandır.
9 dil bilen,13 kitap yazan, 4000'e yakın kitabı okuyup, inceleyip notlar alan;edebi bir aydın kişiliktir.
Cumhuriyet'in ilan edildiği dönemde dünyada durum :
İtalya'da,Mussolini /
İspanya'da,Franco / Portekiz'de Salazar /Polonya'da darbeci Pilsudski
Macaristan'da amiral Horthy,
faşizminin zulmü vardı.
Romanya/Yugoslavya'da keal; Avusturya'da çar vardı. Arnavutluk'da Ahmet Muhtar krallığını ilan etmişti.
Yunanistan'da Metaksas darbe yapmış,İsveç Nazi yanlısıydı.
Avrupa'da, o yıllarda İngiltere ,Fransa ve Türkiye dışında halk egemenliği ile yönetilen başka ülke yoktu.
....
Tarihi, kendi zaman diliminde kendi koşullarının gerçekliği ile ele almazsak hakikat yolculuğu eksik kalır...
...
Cumhuriyetin ilanına kadar verilen mücadele cepheleri nerelerdir?
19 Mayıs 1919 Milli Kurtuluş Sürecimiz...
1923 yılı Türkiye'de genel durum nedir?
Cumhuriyet kurulmasaydı ne olurdu?
Bu konuları 28 ve 29 Ekim tarihlerinde yazacağım.
Saygılarımla...
NİÇİN CUMHURİYET?
Murat Kaya
Yorumlar